Otizmin Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Otizm Nedir?
Otizm 3 yaşından küçük çocuklarda çeşitli nedenlerden dolayı meydana gelen, ömür boyu devam eden beyinde kalıcı hasar bırakan sosyal bir problemdir. Otizm çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Sosyal ortamlardan uzak duran ailelerin çocuklarında daha fazla görülen bir sorundur. Toplum tarafından dışlama otizm de önemli bir mesele olmakla ile birlikte otizmli çocukların aldıkları eğitimlerde pek başarılı olamayacağı yaygın bir kanıdır. Fakat bu düşünceleri geride bırakan çok fazla otizmli çocuk mevcuttur.
Otizmin Nedenleri Nelerdir?
Otizme pek çok şey neden olabilir. Gebelik öncesi ve sonrası anne ve bebeğin ruhsal, duygusal problemleri otizm oluşmasını tetikleyebilir. Doğum öncesi aile içi ilişkiler, duygusal karmaşıklık, korku, panik, kabullenememe, öfke gibi durumlar, doğum sonrasında çok fazla ihmal, bebeğin ya da çocuğun çoğunlukla yalnız bırakılması ve ilgisiz kalması duygusal travmaya neden olarak otizmi ortaya çıkarabilir.
Çevresel etkenlerden çok daha fazla öneme sahip olan ise genetik faktörlerdir. Genetik faktörler, otizmin görülmesinde önemli ölçüde etkiler. Tek yumurta ikizlerinden birisinde otizm varsa diğerinde de olma ihtimali oldukça yüksektir. Aile öyküsünde otizm veya nörolojik hastalıkların bulunması otizme önemli bir etkendir. Ek olarak Down Sendromu otizmle yakından ilişkilidir. Ailede Down Sendromu olan çocuklar veya kardeşleri otizm açısından da gözlemlenmelidir.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
Başlıca otizm belirtileri;
- Çevresindeki insanlar, nesneler ve canlılar ile olan sözlü ve sözsüz iletişimi tamamen koparmış olma
- Yapılan eylemlerde aşırı ısrarcı olma
- Kendini ifade etmede yetersizlik
- Ağlama, garip sesler çıkararak aile içi iletişimde rol sahibi olmaya çalışma
- Sağa-sola, öne arkaya doğru sallanma
- Kendi etrafında dönme
- Dil ve motor beceri gelişiminde gecikme, yetersizlik
- Karşılıklı iletişim kurmada zorluk ve buna bağlı hırçınlık, huzursuzluk
- Nesneleri döndürme, dönen nesnelere karşı aşırı ilgi.
Sosyal otizm belirtileri arasında;
- Sosyal etkileşimin çok sınırlı olması nedeniyle içe kapanıklık
- Aktivitelere katılamama, uyum sağlayamama
- Kendi yaşıtları ile bir etkileşim gerçekleştirilemediği için asosyal bir şekilde hayatını sürdürme
Çocuklarda otizm belirtileri arasında;
- Çocuklarda oyuncak ile oynama becerisinin olmaması, oyunlarda uyumsuz olma, koordine olamama
- Konuşurken belirlenen kelimelerin tekrarlanılması
- Sık sık sallanması ve kendi etrafında dönülmesi
- Tüm çevre ile iletişimin kesilmesi
- Değişikliklere aşırı tepki verilmesi
- İsmi söylendiğinde bakmaması, ilgilenmemesi
Otizmli Bir Kişiyle Tanışırsanız, Sadece Otizmli Biriyle Tanışmış Olursunuz. – Dr. Stephen SHORE
Otizm Tedavisi ve Tercih Edilen Yöntemler
Otizm belirtileri fark edilip takip edilmeye başlandıktan sonraki süreçte bireylerin yaşlarına göre eğitim ve tedavi grupları oluşturulur. Bu yöntemlerin başlıcaları;
- Otizm terapi yöntemleri
- Alternatif ve destekleyici otizm tedavi yöntemleri
- Otizmde psikiyatrik tedavi yöntemleri
Otizmde eğitim kadar ilaç tedavisi de önemlidir. Alanında eğitim almış öğretmen ve uzman hekimler bu konuda işbirliği yaparak birlikte tedavi sürecini yönetebilirler. Elbette ilaç ihtiyacı olup olmama konusunda, konunun uzmanı bir hekim belirleyici olacaktır.
Otizm Karakteristik Özellikleri
Otizm kendine özgü ve çok çeşidi bulunan sosyal bir sorundur. Başlıca karakteristik özellikleri;
- Sosyalleşme zorluğu ( Temelinde iletişim sorunu olmasından hareketle. )
- Değişime karşı olma ( Rutin önemlidir. Rutinlerine bağlıdır. )
- Düşük zeka düzeyi ( Genel olarak böyle olmakla birlikte, yüksek zekalı bireylere de rastlanılabilir. )
Otizmli Çocuklar İçin Eğitici ve Faydalı Oyunlar
Otizmli çocukların iletişim ve sosyalleşme yeteneğini geliştirebilmek için hem yaşına hem zekasına uygun oyunlar seçilmelidir. Otizmle ilgili eğitici oyunlar, filmler, kitaplar, basit düzeylerde yapbozlar, zeka ve hafızayı güçlendirici bulmacalar ile bu süreç yürütülür. Eğitim faaliyetleri özel eğitim öğretmenleri tarafından sürdürülür.
Otizmli Çocukların Beslenmesi
Otizm çocukları önemli ölçüde etkileyen bir hastalıktır. Beslenme ve uyku düzeyleri çok önemlidir. Tedaviye ek olarak doktor önerisi eşliğinde bağışıklık sistemini ve hafızayı destekleyici gıdalar kullanılabilir. Yanlış beslenme, çeşitli sorunlara neden olur ve bütün organizma düzenini bozar.
Otizimli Çocuk Ebeveyni Olmak
Öncelikle otizmin ne olduğunun bilincinde olmak, eğitim ve tedavi süreçlerine çocuk ile birlikte katılarak, iletişim ve etkileşimin pekiştirilmesi gerekir. Toplum düşüncelerini önemsemeden, çocuğu ilgisiz bırakmadan gereken süreçte tam bir destek verilmesi, otizmde önemli bir etkendir. Birlikte oyunlar oynama, yemek yeme, uyuma gibi aktivitelerin yapılması, kademe kademe çocuğu bağımsızlaştıracağı gibi kendi kurmuş olduğu dünyasından ve asosyalliğinden de uzaklaştıracaktır.